ေၾကာင္မွတစ္ဆင့္ လူကိုကူးစက္တတ္ေသာေရာဂါမ်ား

ေဒါက္တာ ခင္စန္းေမာ္
ကမၻာေပၚတြင္ အိမ္ေမြးအခ်စ္ေတာ္အျဖစ္ ေမြးျမဴၾကေသာ တိရၧာန္အမ်ဳိးမ်ဳိးရိွသည့္အနက္ ေၾကာင္သည္ လူႀကိဳက္အမ်ားဆံုး အိမ္ေမြးတိရၧာန္ျဖစ္ေလသည္။ အိမ္ေမြးေၾကာင္မ်ားသည္ ေခြးမ်ားကဲ့သို႔ အမိန္႔နာခံတတ္ေသာ သတၱဝါမ်ားမဟုတ္ၾက၊ ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးေသာ္လည္း မလိုက္နာၾကေပ။ သို႔ေသာ္ သူတို႔၏ အသက္ရွင္သန္မႈအတြက္ လူတို႔ကုိ မွီခိုစရာမလိုဘဲ လြတ္လပ္စြာ ရပ္တည္ႏိုင္ၾကသည္။ ဤအခ်က္သည္ ေလးစားအထင္ႀကီးစရာ အရည္အခ်င္းတစ္ခုျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ေၾကာင္သည္ လူႀကိဳက္အမ်ားဆံုး အိမ္ေမြးတိရၧာန္ျဖစ္ရေပသည္။
ေၾကာင္မ်ဳိးႏြယ္ဝင္မ်ားထဲတြင္ ျခေသၤႏွင့္က်ားတို႔ကဲ့သို႔ မာန္ဖီဟိန္းေဟာက္တတ္သည့္သတၱဝါမ်ားမွစၿပီး အိမ္ေမြး ေၾကာင္ကဲ့သို႔ အရြယ္အစားေသးငယ္ေသာ ေၾကာင္မ်ား လည္း ပါဝင္သည္။ အရြယ္အစားအႀကီးအေသးကြာျခားမႈ ေၾကာင့္မဟုတ္ဘဲ ခႏၶာေဗဒဖြဲ႕စည္းပံု ကြဲျပားျခားနားၾက ေသာေၾကာင့္ မ်ဳိးစိတ္မ်ားစြာ ကြဲျပားၾကသည္။ ၁၉ဝဝ ျပည့္ ႏွစ္မ်ား၏ အေစာပိုင္း ကာလမ်ား၌ ေၾကာင္မ်ဳိးရင္းထဲတြင္ ေၾကာင္မ်ဳိးစု (Species)ေပါင္း ၂၃ဝ ေက်ာ္ရိွခဲ့သည္။
အိမ္ေမြးေၾကာင္အားလံုးတို႔သည္ အရြယ္အစားႀကီးမား ေသာ ေတာ႐ိုင္းႏြယ္ဝင္ေၾကာင္မ်ားမွ ဆင္းသက္လာၾက သည္။ ယခုေခတ္အိမ္ေမြးေၾကာင္မ်ားအနက္ မ်ဳိးစစ္ေၾကာင္ မ်ားတြင္ျဖစ္ေစ၊ မ်ဳိးစပ္ေၾကာင္မ်ားတြင္ျဖစ္ေစ ေတာ႐ိုင္း ႏြယ္ဝင္ေၾကာင္မ်ား၏ မ်ဳိး႐ိုးဗီဇလကၡဏာကို ေတြ႕ရိွေနရ ဆဲျဖစ္သည္။
အေစာဆံုး သမုိင္းအေထာက္အထားမ်ားအရ ေရွးေဟာင္းအီဂ်စ္ျပည္တြင္ အိမ္ေမြးေၾကာင္မ်ားရိွ ေၾကာင္း ေတြ႕ရိွရေပသည္။ ေရွးေဟာင္းအီဂ်စ္ျပည္
တြင္ ေၾကာင္ကို ဘုရားတစ္ဆူသဖြယ္ ကိုးကြယ္ၾကၿပီး ေၾကာင္ တစ္ေကာင္ကို သတ္မိသည့္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္လွ်င္ ေသဒဏ္ ေပးျခင္းခံရတတ္သည္။ ဖာ႐ိုဘုရင္မင္းျမတ္မ်ား နတ္ရြာစံ ေသာအခါ ေၾကာင္မ်ားကိုလည္း မံမီ႐ုပ္မ်ားအျဖစ္ ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ မပုပ္မသိုးေအာင္ ေဆးစီရင္ၾကၿပီး ဘုရင္မင္းျမတ္ ႏွင့္အတူ ျမႇဳပ္ႏွံခဲ့ၾကသည္။ ထုိမံမီေၾကာင္႐ုပ္မ်ားမွတစ္ဆင့္ အေစာဆံုးအိမ္ေမြးေၾကာင္မ်ား၏ဘဝကို ေလ့လာႏုိင္ခဲ့ ၾကသည္။ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ရွိ ၿဗိတိသွ်သမုိင္းျပတုိက္တြင္ ပိရမစ္ တူးေဖာ္ရာမွ သိမ္းယူရရွိသည့္ ပစၥည္းမ်ားကုိ ခင္းက်င္း ျပသထားရာ ေဆးစီရင္ထားေသာ မံမီေၾကာင္႐ုပ္မ်ားစြာ ပါဝင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရေပသည္။ ထုိေၾကာင္အားလုံးမွာ အရြယ္အစားေသးငယ္၍ အေမြးတုိၿပီး အေမြးကအညိဳေရာင္ ျဖစ္သည္။ ယခုအခါ Abyssinian ဟု ေခၚတြင္ေသာ ေၾကာင္အမ်ဳိးအႏြယ္ႏွင့္ဆင္တူေနသည္။
တစ္ခ်ိန္တစ္ခါက ဘုရားသခင္ကဲ့သုိ႔ ကုိးကြယ္ခံရေသာ ေၾကာင္မ်ား၏ဘဝသည္ အလယ္ေခတ္ကာလကုိ ေရာက္ ေသာအခါ ပင္လယ္ဒီေရလုိ အတက္အက် ေျပာင္းလဲ သြားသည္။ ေၾကာင္မ်ားကုိ စုန္း၊ ေမွာ္ပညာသည္မ်ား၏ အေဖာ္အျဖစ္ေတြ႕ရေသာေၾကာင့္ ေမွာ္ပညာရွင္ႏွင့္ ေၾကာင္ကုိပါ မီး႐ႈိ႕သတ္ျဖတ္ပစ္ၾကသည္။ ေၾကာင္မည္း သုိ႔မဟုတ္ အနက္ေရာင္ေၾကာင္သည္ ေမွာ္ပညာရွင္၏ အတတ္ပညာလက္ဖြဲ႕အျဖစ္ ဆက္ႏႊယ္ေနသေယာင္စြဲလမ္းယုံၾကည္ယူဆၾကသည္။ အခ်ဳ႕ိလူမ်ားက ေၾကာင္နက္အား ကံေကာင္းေစေသာ အေဆာင္တစ္ခုသဖြယ္ ယုံၾကည္ၾက သည့္တုိင္ေအာင္ ခရီးလမ္းေၾကာင္း၏ေရွ႕မွာ ေၾကာင္နက္တစ္ေကာင္ကန္႔လန္႔ျဖတ္ေျပးသြားပါက မေကာင္းေသာ အတိတ္နိမိတ္ဟု ယူဆၾကေလသည္။
ေလွငယ္မ်ားေခတ္မွ ႀကီးမားေသာသေဘၤာမ်ားတည္ ေဆာက္လာႏုိင္ၾကေသာအခါ ခရီးသြားလာေရးနယ္ပယ္ ပုိမုိက်ယ္ျပန္႔လာသည္။ ယင္းသည္ ေၾကာင္မ်ား၏ အနာဂတ္ ဘဝကုိ တစ္မ်ဳိးတစ္ဖုံေျပာင္းလဲသြားေစခဲ့သည္။ ေၾကာင္ မ်ားသည္ ၾကြက္ဖမ္းရာတြင္ အလြန္ေတာ္ေသာေၾကာင့္ သေဘၤာအမ်ားစုေပၚတြင္ ေၾကာင္ကုိ ေမြးျမဴၾကသည္။ သေဘၤာခရီးတုိင္းတြင္ ေၾကာင္မ်ားကုိ သယ္ေဆာင္သြား ၾကသည္။ ေၾကာင္မ်ားသည္ ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္ႏုိင္ ေသာ တိရၧာန္ျဖစ္သည့္အတြက္ သေဘၤာေပၚမွာပါလာ ေသာေၾကာင္မ်ား ေပ်ာက္ဆုံးသြားေသာအခါ သေဘၤာ ဆုိက္ေရာက္ရာေနရာရွိ ေဒသခံေၾကာင္မ်ားကုိ အစားထုိးၿပီး ယူေဆာင္လာၾကသျဖင့္ ေၾကာင္မ်ဳိးႏြယ္မ်ား ပ်ံ႕ႏွံ႔လာေပ သည္။
ေၾကာင္၏အေမြးအမ်ဳိးအစားႏွင့္ အတုိအရွည္သည္ ထုိေၾကာင္မ်ဳိးႏြယ္ဆင္းသက္လာရာ အရပ္ေဒသအေပၚ မူတည္၍ ကြဲျပားျခားနားသည္။Scottish Wild Cat သည္ စေကာ့တလန္ျပည္၏ ေဆာင္းရာသီတြင္ ပူေႏြးေသာ အေႏြးဓာတ္ထြက္မသြားေအာင္ ထိန္းေပးႏုိင္ရန္ ထူထဲ သိပ္သည္းေသာ အေမြးအမ်ဳိးအစားရွိ Persian Cat ႏွင့္Angora Cat တုိ႔သည္ အီရန္ႏွင့္ တူရကီႏုိင္ငံ ကုန္းျမင့္ ေဒသမွဆင္းသက္လာ၍ ရွည္လ်ားေသာ အေမြးအမ်ဳိး အစားကုိ ပုိင္ဆုိင္ၾကသည္။ ထုိႏုိင္ငံမ်ား၌ ေတာင္ထူထပ္ ေသာေၾကာင့္ ညပုိင္းတြင္လည္းေကာင္း၊ ေဆာင္းတြင္း ကာလတြင္လည္းေကာင္း အလြန္ခ်မ္းေအးေလ့ရွိရာ ေၾကာင္၏ ရွည္လ်ားေသာအေမြးမ်ားက အေႏြးထည္ကဲ့သုိ႔ ေႏြးေထြး ေစခဲ့သည္။Siamese Cat ေခၚ ယိုးဒယားေၾကာင္မ်ားမွာ ေဖ်ာ့ေတာ့ေတာ့အေရာင္ႏွင့္ ပုိးခ်ည္ကဲ့သုိ႔ ႏူးညံ့ေသာအေမြးကုိ ပုိင္ဆုိင္ၾက၍ ရာသီဥတုပူျပင္းခ်ိန္တြင္ ခႏၶာကုိယ္ကုိ အလြယ္ တကူေအးျမေစႏုိင္သည္။
ကမၻာေပၚရွိ ေဒသအသီးသီးမွ ေၾကာင္မ်ားကုိ လြန္ခဲ့ေသာ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကပင္ တစ္ႏုိင္ငံမွတစ္ႏုိင္ငံသုိ႔ တင္သြင္း ၾကသည္။ တင္ပုိ႔ၾကသည္။ သူတုိ႔၏ မ်ဳိး႐ုိး၊ သူတုိ႔၏ အေမြး အမ်ဳိးအစားသည္ ေရာက္ရွိသြားေသာေဒသ၏ ရာသီဥတု ႏွင့္ ကုိက္ညီမႈမရွိသည့္တုိင္ေအာင္ ေၾကာင္၏ ပင္ကုိသဘာဝ အရည္အခ်င္းေၾကာင့္ ကမၻာေပၚရွိ မည္သည့္ေနရာေဒသတြင္ မဆုိ အသက္ရွင္သန္ရပ္တည္ႏုိင္ၾကေပသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ႏုိင္ငံျခားမွ မ်ဳိးစစ္မ်ဳိးမွန္ေၾကာင္မ်ားကုိ ဝယ္ယူၿပီး ကာကြယ္ေဆးမွန္မွန္ထုိးကာ စနစ္တက် ေမြးျမဴ သူမ်ားရွိၾကပါသည္။ အိမ္ေမြးေၾကာင္မ်ားကုိ ေမြးျမဴထားၾက သူမ်ားအနက္ အခ်ဳိ႕က တုိက္ခန္းထဲမွာ လုံၿခံဳစြာ ေမြးျမဴၾကၿပီး အခ်ဳိ႕က ၿခံဝင္းထဲမွာ လုံၿခံဳစြာ ေမြးျမဴၾကသည္။ အမ်ားစုက အိမ္သုိ႔ အေလ့က်ေရာက္လာေသာ ေၾကာင္မ်ားကုိ အစာ ေကြၽးရင္း လြတ္လပ္စြာ ေမြးျမဴထားၾကသူမ်ားျဖစ္ေနပါသည္။
ထုိလူအမ်ားစုတြင္ အေျခခံက်န္းမာေရးဗဟုသုတ မရွိ ေသးသူမ်ား ပါဝင္ၾကသည္။ အခ်ဳိ႕က အိမ္ေမြးေၾကာင္ခ်စ္သူ မ်ားမဟုတ္ၾက၊ ပုိင္ရွင္အျဖစ္ အစစအရာရာ တာဝန္ယူၿပီး ေမြးျမဴလုိသူမ်ား မဟုတ္ၾက။ ၾကင္နာသနားစိတ္ေၾကာင့္ တစ္လုတ္တစ္ဆုပ္ေကြၽးထားရင္း ကယ္ဆယ္ထားသူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ လြတ္လပ္စြာ လွည့္လည္သြားလာခြင့္ျပဳထား ေသာ ေၾကာင္မ်ားသည္ အစာစားခ်ိန္ေရာက္မွ ျပန္လာ တတ္ၾကသည္။ အခ်ဳိ႕က ခဏတစ္ျဖဳတ္သာ အျပင္ထြက္ၾက သည္။ အခ်ဳိ႕ေၾကာင္မ်ားက အနီးပတ္ဝန္းက်င္ရွိ အိမ္မ်ားသုိ႔ လွည့္လည္ စားေသာက္ေလ့ရွိၿပီး တစ္ခါတစ္ရံ ရက္အနည္း ငယ္ခန္႔ ေပ်ာက္ဆုံးေနတတ္သည္။ မိမိအိမ္မွာၿမဲေနရာမွ အျခားအိမ္သုိ႔ ေရႊ႕ေျပာင္းအေျခခ်သြားတတ္သလုိ အခ်ဳိ႕ကေတာ့ လုံးဝအစအနေပ်ာက္သြားၾကသည္။
မည္သုိ႔ပင္ျဖစ္ေစ လူတုိ႔၏ က်န္းမာေရးႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ ေနေသာ တိရၧာန္ေရာဂါမ်ားရွိေနသည္ကုိ သတိျပဳသင့္ လွပါသည္။ ထုိေရာဂါမ်ားကုိ သိရွိထားျခင္းသည္ အိမ္ေမြး ေၾကာင္မ်ားမွ လူသုိ႔ ေရာဂါကူးစက္မႈမရွိေစရန္ ႀကိဳတင္ ကာကြယ္ျခင္းအတြက္ မ်ားစြာ အသုံးဝင္လွသည္။ အိမ္ေမြး ေၾကာင္မ်ားမွ လူကုိ ကူးစက္ႏုိင္ေသာေရာဂါမ်ားမွာ ေအာက္ပါ အတုိင္းျဖစ္ၾကသည္။
သန္လုံးေကာင္
သန္လုံးေကာင္သည္ ေၾကာင္၏ အူလမ္းေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္တြင္ ေနထုိင္သည္။ သန္လုံးေကာင္စဲြကပ္လွ်င္ ေၾကာင္သည္ အစာစားေသာ္လည္း တျဖည္းျဖည္းပိန္လာမည္။ အေရျပားေပၚရွိ အေမြးအမွင္တုိ႔ ေစာင္းလာမည္။ ဝမ္းဗုိက္မွာ ေရအိုးပံုသၭာန္ကဲ့သို႔ေဖာင္းလာၿပီး အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့လာမည္။ ေၾကာင္ကေလးမ်ားတြင္ သန္ေကာင္စြဲကပ္ပါက ဝမ္းပ်က္ ျခင္း၊ ဝမ္းခ်ဳပ္ျခင္း၊ ေအာ့အန္ျခင္း၊ ေသြးအားနည္းျခင္းတို႕ကို ေတြ႕ျမင္ရမည္။ သန္လံုးေကာင္၏ဥမ်ားသည္ ဝမ္းသြား ေသာအခါ ပါလာတတ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေၾကာင္၏အညစ္ အေၾကးမ်ားကို စနစ္တက်စြန္႔ပစ္ရန္ အေရးႀကီးလာသည္။ ကေလးငယ္မ်ားသည္ ေၾကာင္မ်ားႏွင့္ လက္ပြန္းတတီးေန တတ္ေသာေၾကာင့္ ေၾကာင္အညစ္အေၾကးထဲတြင္ ပါလာ ေသာ သန္းဥမ်ားသည္ကေလး၏လက္မွတစ္ဆင့္ အစာအိမ္ ႏွင့္ အူလမ္းေၾကာင္းအတြင္းသို႔ဝင္ေရာက္ၿပီး သန္ေကာင္ေရာဂါ စြဲကပ္ႏုိင္ေပသည္။
သန္ျပားေကာင္
ေၾကာင္၏စအိုဝတြင္ ဆန္ေစ့သဏၭာန္ အျဖဴေစ့ေလး မ်ားကပ္တြယ္ေနျခင္းသည္ သန္ျပားေကာင္စြဲကပ္ေနေၾကာင္း သိရွိႏုိင္သည့္လကၡဏာတစ္ရပ္ပင္ ျဖစ္သည္။ ထုိအျဖဴေစ့ ကေလးမ်ားသည္ သန္ျပားေကာင္၏ အဆစ္အပိုင္းမ်ားျဖစ္ ၾကၿပီး အဆစ္တစ္ခုစီသည္ သန္ျပားေကာင္၏ ဥမ်ားစြာ ကိုသယ္ေဆာင္ထားၾကသည္။ ေၾကာင္၏ေလွးမ်ား(Flea)သည္သန္ျပားေကာင္၏ဘဝစက္ဝန္းတြင္ ၾကားခံသယ္ေဆာင္ သူအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သန္ျပားေကာင္ဘဝ စက္ဝန္းမလည္ေစရန္ မိမိ၏ေၾကာင္မွာ ေလွးမ်ားကင္းရွင္း ေအာင္ ေဆာင္ရြက္သင့္သည္။ သန္ျပားေကာင္သည္ ေၾကာင္ ၏ အူနံရံ၌ေခါင္းပိုင္းကို တြယ္ကပ္ထားျခင္းေၾကာင့္ ထုိ ေခါင္းပိုင္းျပဳတ္က်သြားေအာင္ သန္ခ်ရန္လုိသည္။ အိမ္ေမြး ေၾကာင္မွာ သန္ျပားေကာင္စြဲကပ္ပါက ေၾကာင္၏ အညစ္ အေၾကးမ်ားမွတစ္ဆင့္ လူကို ေရာဂါကူးစက္ႏုိင္ပါသည္။
Toxoplasmosis
ယင္းသည္ ကပ္ပါးေကာင္ေရာဂါစစ္စစ္မဟုတ္ေသာ္ လည္းလူထုအတြက္ အေရးႀကီးေသာေရာဂါတစ္ခုျဖစ္သည္။Toxoplasmosisသည္ Protozoa ေခၚ သတၱဝါေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားတတ္ေသာေရာဂါတစ္ခုျဖစ္ၿပီး ေၾကာင္မွ လူကိုကူးစက္ တတ္ေသာေရာဂါ (Zoonosis)ျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ ေခြးႏွင့္ေၾကာင္မွလူကို ကူးစက္တတ္သည္။
Toxoplasmosis သည္ ေၾကာင္တြင္ မက်န္းမမာ ျဖစ္ခဲေသာ္လည္း အရြယ္ေရာက္လူႀကီးတစ္ေယာက္၌ ေရာဂါ ျပင္းထန္စြာ ျဖစ္တတ္သည္။ အထူးသျဖင့္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားတြင္ကေလးမေမြးႏုိင္ျခင္းႏွင့္ေမြးရာပါ မ်က္လံုး ကန္းျခင္းကဲ့သို႔ ခႏၶာကိုယ္ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္မ်ား ျဖစ္ေစတတ္ သည္။ Toxoplasmosis
၏ ဥမ်ားသည္ ေရာဂါရွိေသာေၾကာင္၏ မစင္ထဲတြင္ အေျမာက္အျမားပါလာတတ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္မ်ားအေနျဖင့္ ေၾကာင္၏အညစ္အေၾကးစြန္႔ ဗန္းကုိမကုိင္တြယ္မိေစရန္ အလြန္အေရးႀကီးပါသည္။
ေၾကာင္မ်ားကုိ သန္ခ်ေဆးမွန္မွန္တုိက္ေကြၽးျခင္း၊ ေၾကာင္ကုိကုိင္တြယ္ၿပီးတုိင္း လက္ကုိေသခ်ာစြာေဆးေၾကာျခင္း၊ အညစ္အေၾကးစြန္႔ ဗန္းကုိသန္႔ရွင္းေအာင္လုပ္ေပးၿပီးတုိင္း လက္ကုိေသခ်ာစြာေဆးေၾကာျခင္းတုိ႔သည္ ဤေရာဂါမ်ားကုိ ကာကြယ္ႏုိင္သည့္ နည္းလမ္းမ်ားျဖစ္ၾကသည္။
ေလွးမ်ား (Flea)
ေလွးမ်ားသည္ ေၾကာင္တြင္အမ်ားဆုံးေတြ႕ရေသာ ခႏၶာျပင္ပကပ္ပါးေကာင္ျဖစ္သည္။ ေလွးစြဲကပ္သည့္အခါ ေၾကာင္သည္ သူ၏ခႏၶာကုိယ္ကုိ အလြန္အကြၽံကုတ္ျခစ္ ေနတတ္သည္။ ေလွးသည္ တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာသုိ႔ လ်င္ျမန္စြာခုန္၍ ခုန္၍သြားႏုိင္ၾကသည္။ ပူေႏြးေသာရာသီ တြင္ ေလွးမ်ားထၾကြပြားမ်ားတတ္သည္။ အိမ္ေမြးေၾကာင္ မွာ ေလွးစြဲကပ္ေသာအခါ ထုိေလွးမ်ားက လူကုိကုိက္မိလွ်င္ ဓာတ္မတည့္မႈေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ အေရျပားယားနာ (Flea Allergic Dermatitis)ျဖစ္တတ္သည္။ ေလွးမ်ားကုိ ႏွိမ္နင္းရန္ ေလွးေပါင္ဒါ၊ လည္ပတ္၊ စပေရးႏွင့္ အစက္ခ် ေဆး (Flea Drop) မ်ားကုိ သုံးႏုိင္ေသာ္လည္း အဓိက ျပႆနာမွာ အိမ္၏ၾကမ္းျပင္ႏွင့္ ေကာ္ေဇာမ်ား၌ က်ေနေသာ ေလွးမ်ားကေၾကာင္မ်ားကို တစ္ဖန္ျပန္လည္ စြဲကပ္ေစႏုိင္ ေသာေၾကာင့္ တစ္အိမ္လုံးရွိေလွးမ်ားကုိ ႏွိမ္နင္းရန္လုိအပ္ ပါသည္။
မႊားမ်ား
ေလွးကဲ့သုိ႔ပင္ မႊားသည္ေသြးစုပ္သည့္ ခႏၶာျပင္ပကပ္ပါး ေကာင္ျဖစ္သည္။ မႊားသည္ ေၾကာင္၏ အေရျပားထဲတြင္ သူ၏ေခါင္းကုိျမႇဳပ္ၿပီး နက္႐ိႈင္းစြာ ေသြးစုပ္ေလ့ရွိသည္။ ေသြးဝ၍ ျပည့္တင္းေဖာင္းကားလာေသာ မႊားမ်ားသည္ ပဲေစ့အရြယ္ ခန္႔ရွိၿပီး အလြယ္တကူေတြ႕ျမင္ႏုိင္သည္။ အိမ္ေမြးေၾကာင္ မွာ ကပ္တြယ္ေသာမႊားမ်ားသည္ လူကုိလည္း ေသြးစုပ္ႏုိင္ ၿပီး ေသြးအားနည္းျခင္းႏွင့္ မႊားေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ေသြးအား နည္းေရာဂါ၊ ခ်ည့္နဲ႔ေသာေရာဂါတုိ႔အျပင္ မႊားမွတစ္ဆင့္ ကူးစက္ႏုိင္ေသာေရာဂါမ်ားျဖစ္တတ္သျဖင့္ မႊားကင္းစင္ ေအာင္ ႏွိမ္နင္းထားဖို႔လုိပါသည္။
ဝဲပုိုး
ဝဲပုိးသည္ အေျခခံအားျဖင့္ ႏွစ္မ်ဳိးႏွစ္စားရွိၿပီး အေမြးႏွင့္ အေရျပားကို အဓိကတိုက္ခုိက္သည္။ ဝဲပိုးမ်ားသည္အလြန္ ေသးငယ္ၿပီးလူတို႔၏ မ်က္စိႏွင့္မျမင္ရေပ။ အေရျပားဝဲပိုးသည္ အေမြးကြၽတ္ျခင္းကိုျဖစ္ေစၿပီး အေၾကးခြံကဲ့သို႔ ထူျခင္း၊ အဖတ္မ်ားကြာျခင္းတို႔ျဖစ္ေစသည္။ ေၾကာင္မွာျဖစ္ပြားေသာ ဝဲေရာဂါပိုးသည္ လူကိုကူးစက္ေသာအခါ အရည္ၾကည္ဖု မ်ား၊ အနီေရာင္အနာစက္မ်ား လ်င္ျမန္စြာျဖစ္ေပၚလာၿပီး အလြန္ယားယံလိမ့္မည္။ လက္ေမာင္း၊ ရင္ဘတ္၊ ေျခေထာက္ မ်ားႏွင့္ဝမ္းဗုိက္တို႔မွာ အမ်ားဆံုးေတြ႕ရမည္။
အေရျပားမႈိေရာဂါ(Ringworm)
ပတ္ဝန္းက်င္မွာရွိေသာ Trichophyton ႏွင့္ Microsporum မႈိပိုးမ်ားေၾကာင့္ ေၾကာင္၏ခႏၶာကိုယ္ တြင္အနီေရာင္ စက္ဝိုင္းပံုေမြးကြၽတ္နာအကြက္မ်ားေပၚလာ ၿပီး ေၾကာင္သည္အလြန္ယားယံေသာေၾကာင့္ လက္သည္း ႏွင့္ကုတ္ျခစ္ကာ လွ်ာႏွင့္လွ်က္သျဖင့္ အျခားေနရာမ်ား သို႔ပါ ကူးစက္တတ္သည္။ ဤေရာဂါသည္ ေၾကာင္မွတစ္ဆင့္ လူကိုကူးစက္တတ္သည္။ အနာမွ ကြၽတ္လာေသာ အေမြး မ်ားတြင္ေရာဂါပိုးမ်ားပါရွိတတ္သည္။ အိမ္ေမြးေၾကာင္မွာ အေရျပားမႈိေရာဂါစြဲကပ္ပါက တိရၧာန္ေဆးကုဆရာဝန္ထံ ျပသၿပီး စနစ္တက်ကုသသင့္ပါသည္။
(Cat Scratch Disease)ေၾကာင္ကုတ္နာ
ဤေရာဂါသည္ Bartonella henselae ေခၚ ေရာဂါ ပိုးေၾကာင့္ျဖစ္ရသည္။ ေၾကာင္အခ်င္းခ်င္းကုတ္ျခင္း၊ ကိုက္ျခင္း၊ တိုက္ခိုက္ျခင္းမွတစ္ဆင့္ ဤေရာဂါပိုးကူးစက္ တတ္သည္။ ေရာဂါပိုးကို သယ္ေဆာင္ထားေသာ္လည္း ေရာဂါလကၡဏာတစ္စံုတစ္ရာမျပဘဲ ေၾကာင္က ရႊင္ရႊင္ လန္းလန္းရွိေနႏုိင္သည္။ သို႔ေသာ္သူ၏ဆီးထဲ၌ ေရာဂါပိုး မ်ားကို ကာလၾကာရွည္စြာ စြန္႔ထုတ္တတ္သည္။ ေရာဂါပိုး မ်ားရွိေနေသာ ေၾကာင္က လူကို ကိုက္မိ ကုတ္ျခစ္မိလွ်င္ ထုိေနရာတစ္ေလွ်ာက္မွာပန္းေရာင္သန္းေနေသာ စက္ဝိုင္းပံုအင္ပ်ဥ္ထသကဲ့သို႔အနာမ်ား ျဖစ္ေပၚလာတတ္သည္။ ထိုအနာမ်ားသည္ ၁ဝ ရက္အတြင္း ေပ်ာက္ကြယ္သြား တတ္သည္။ သို႔ေသာ္ ကုတ္ျခစ္ခံရေသာ လူဦးေရ၏ ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ပိုမိုဆိုးရြားျပင္းထန္ေသာအဆင့္သို႔ ကူး ေျပာင္းကာ ဦးေႏွာက္အာ႐ုံေၾကာဆုိင္ရာ ထိခိုက္ပ်က္စီးမႈ ႏွင့္အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းဆုိင္ရာ ေရာဂါေဝဒနာမ်ားျဖစ္ ေပၚတတ္ေသာေၾကာင့္ ေပါ့ေပါ့ဆဆသေဘာမထားရန္ သတိေပးလိုပါသည္။
ေၾကာင္မွတစ္ဆင့္ ကူးစက္တတ္ေသာ
ေခြး႐ူးေရာဂါ (Rabies)
ေခြး႐ူးေရာဂါသည္ ဗုိင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ဦးေႏွာက္ ေရာင္ေရာဂါျဖစ္ၿပီး ေရာဂါကူးစက္ခံရေသာ ေသြးေႏြးသတၱဝါ မ်ားအားလုံးကုိ အသက္ေသဆုံးေစႏုိင္သည္။ ေခြး႐ူးေရာဂါ သည္ ေခြးမွတစ္ဆင့္ အမ်ားဆုံး ကူးစက္တတ္သည္ မွန္ ေသာ္လည္း လူႏွင့္လက္ပြန္းတတီးေနေလ့ရွိေသာ ေၾကာင္ မ်ား၏ အႏၱရာယ္ကုိ ေလွ်ာ့တြက္၍မျဖစ္ပါ။ လြတ္လပ္စြာ လွည့္လည္သြားလာခြင့္ျပဳထားေသာေၾကာင္သည္ ပုိင္ရွင္ တုိ႔၏ မ်က္ကြယ္၌ အကုိက္ခံရသလား၊ အကုတ္ခံရသလား၊ မည္သည့္တိရၧာန္ႏွင့္ တုိက္ခုိက္လာသလဲဆုိသည္ကုိ မသိ ႏုိင္ပါ။ ေရာဂါပ်ဳိးခ်ိန္သည္ တစ္ပတ္ သုိ႔မဟုတ္ ၁ဝ ရက္ခန္႔ ၾကာျမင့္တတ္သည္။
ေၾကာင္မ်ားတြင္ ေခြး႐ူးေရာဂါပုိးဝင္ပါက ပုံစံႏွစ္မ်ဳိး ေတြ႕ရ၏။ (၁) ခ်ည့္နဲ႔ေနေသာပုံစံ၊ (၂) ရန္လုိ တုိက္ခိုက္ တတ္ ေသာ ပုံစံတုိ႔ျဖစ္သည္။ သတိထားၿပီး ေစာင့္ၾကည့္သင့္ ေသာ လကၡဏာမ်ားမွာ-ေတြ႕ကရာစားျခင္း၊ အဖ်ားတက္ ျခင္း၊ အေၾကာဆဲြ၍ တက္ျခင္း၊ ခ်ည့္နဲ႔ျခင္း၊ ေရေၾကာက္ ျခင္း၊ ေအာက္ေမး႐ုိးတဲြက်ေနျခင္း၊ အစာႏွင့္ေရကုိ မမ်ဳိႏုိင္ ျခင္း၊ အမူအရာေျပာင္းလဲျခင္း၊ သြားရည္တမ်ားမ်ားက် ျခင္းတုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။
ေခြး႐ူးေရာဂါသည္ ကုရာနတိၴေဆးမရွိေသာေၾကာင့္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ျခင္းကသာ အထိေရာက္ဆုံးနည္းလမ္း ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အိမ္ေမြးေၾကာင္မ်ားကုိ ေခြး႐ူးကာကြယ္ ေဆးထုိးၾကပါ။ ႏွစ္စဥ္မပ်က္မကြက္ ထုိးပါဟု တုိက္တြန္း လုိပါသည္။
ေၾကာင္မွ လူကုိ ကူးစက္တတ္ေသာ ေရာဂါမ်ားအား သိရွိထားျခင္းသည္ လူကုိေရာဂါမကူးစက္ေအာင္ သတိျပဳ ျခင္းႏွင့္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ထားႏုိင္ပါသည္။ စည္းကမ္းရွိျခင္း၊ သန္႔ရွင္းမႈကုိ ဂ႐ုျပဳျခင္း၊ စနစ္တက် ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ျခင္းတုိ႔ျဖင့္ အိမ္ေမြးတိရၧာန္ပါဝင္ေသာ မိသားစုကမၻာကုိ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ တည္ေဆာက္ႏုိင္ၾကပါေစဟု ဆႏၵမြန္ျပဳအပ္ပါသည္။
MOI